Zelfregulatie
Sem van Geffen, trainer/ontwikkelaar bij Koning Willem I College, laat in zijn blog zien dat er een fasering bestaat in de ontwikkeling van zelfregulatie en geeft een praktisch voorbeeld daarbij.
Zelfregulatie is een complex begrip. In het KOMPAS21 onderzoek hebben we niet alleen geprobeerd om tot een definitie te komen, maar ook om samen met docenten, studenten en het bedrijfsleven de belangrijkste elementen van zelfregulatie te duiden. Maar als je een top vijf of top tien van deze elementen hebt gemaakt, dan begint het pas! Een prangende vraag uit de praktijk: hoe kunnen we bij studenten die op het mbo zitten zelfregulatie trainen? Hoewel deze vraag niet in deze korte blog valt te behandelen, zijn er handvatten uit de ontwikkelingspsychologie te vinden, die kader kunnen bieden bij het beantwoorden van dit vraagstuk.
Een student mediavormgeving vertelde mij onlangs een aardige anekdote. Hij liep stage op een bedrijf en zou de volgende dag mee mogen gaan naar een belangrijk gesprek met een nieuwe klant. Helaas besloot zijn baas – op het allerlaatste moment – om hem toch niet mee te nemen. Een behoorlijke teleurstelling voor deze student, lijkt mij. Het leverde een uitdaging op: de volgende stagedag moest hij alleen zien door te komen. Wat denk je dat deze student zou hebben gedaan?
Van kleins af aan wordt het reguleren van gedrag bij mensen getraind. In eerste instantie vooral door de ouders of verzorgers, maar op een gegeven moment ook op school en in het mbo ook binnen (stage)bedrijven. In de ontwikkeling van zelfregulatie zit een bepaalde fasering, die onder andere door Jelle Jolles (2017) inzichtelijk is gemaakt. In het volgende schema staan de relevante leeftijdsfasen voor het mbo uitgewerkt.
- Midden adolescentie (15 tot 18 jaar):
- Meer aandacht en doorzettingsvermogen voor complexe en uitdagende taken
- In staat tot meer complexe en onafhankelijke planning, tijdsmanagement en het stellen van prioriteiten
- Oriëntatie op de toekomst kan gedrag beïnvloeden
- Kan perspectief van de ander overwegen bij het stellen van doelen
- Maakt minder emotionele beslissingen
- Kan effectiever omgaan met situaties van stress en daar de steun van anderen voor gebruiken
- Late adolescentie, bijna-volwassenheid en jonge volwassenheid (18 tot 25 jaar):
- Volhouden bij plannen, uitvoeren en evalueren van lange termijn projecten
- In staat tot onafhankelijk tijdmanagement
- Zelfmonitoring (kunnen reflecteren over eigen gedrag) en moeilijkheden overwinnen om doelen te bereiken
- In staat tot uitstellen van beloningen om doelen te bereiken
- Gerichtheid op de toekomst: is in staat om sturing te geven aan het huidige gedrag
- In staat tot beslissingen nemen met een breder perspectief
- Meer compassie voor zichzelf en anderen
- Organiseren van complex gedrag zonder de hulp van ouders of opvoeders
- Zelfstandig omgaan met stress en frustratie
Dit schema uit de ontwikkelingspsychologie kan bijvoorbeeld bij een intake of mentoraat helpen om een beter beeld te krijgen van studenten, met hen het gesprek aan te gaan over op te stellen ontwikkelingsdoelen en het periodiek evalueren van groei in zelfregulatie.
Hoewel inderdaad flink teleurgesteld, krabbelde de student mediavormgeving vrij snel op, na een goed gesprek ’s avonds thuis aan tafel. Hij meldde zichzelf de volgende dag niet ziek, maar ging gewoon naar stage om een dag lang tutorials te bekijken voor het beheersen van een filmbewerkingsprogramma. Een simpel voorbeeld van in dit geval omgaan met teleurstelling, anticiperen op de ontstane situatie en discipline opbrengen. Zeker niet vanzelfsprekend voor elke mbo student, maar des te beter als het (met soms wat extra hulp) lukt.
Bron:
Jolles, J. (2017). Over zelfregulatie: een wiki. Gevonden op 21 juni 2018 via https://www.jellejolles.nl/over-zelfregulatie-een-wiki/
