Transculturele Communicatie: van mens tot mens met respect voor de mens

Transculturele Communicatie: van mens tot mens met respect voor de mens

Door: Debora Morssink, ROC Mondriaan

‘Het idee is eenvoudig’, vertelt Arjan van Oostenbrugge. ‘In mijn les gaat het om ‘communicatie van mens tot mens met respect voor de mens. Het vak Transculturele Communicatie geef ik aan studenten van In-gang bij ROC Mondriaan en bestaat uit vier ingrediënten, namelijk culturele diversiteit, communicatie, rechten van de mens en de kunst van het overstijgen (kritische denkvaardigheden). Ze werken hiermee aan hun sociale en culturele vaardigheden.’

Radicalisering en vluchtelingenproblematiek

‘Twee jaar geleden, in de periode van radicalisering en vluchtelingenproblematiek, werd steeds meer de vraag gesteld ‘Hoe gaan jongeren in de klas eigenlijk met elkaar om?’. In mijn studie had ik het vak Transculturele pedagogiek gehad. Dat vond ik heel boeiend. Ik kreeg de ruimte om dit vak bij mijn school te introduceren. Eerst heb ik nog meegedaan met Onderwijspioniers waar we met een clubje van tien man het land door trokken en kennis deelden. Transculturele pedagogiek was een te zware term en toen hebben we er Transculturele Communicatie van gemaakt.’

Student als inspiratie

‘Soms weet ik ook niet vooraf hoe het in de les precies zal gaan. Collega’s vragen mij weleens: ‘Wat doe je dan precies in de les?’. Dat staat niet altijd vast. Het is aan de creativiteit van de docent om aan de slag te gaan met de vier ingrediënten. De sleutel is om aan te sluiten bij de leefwereld van de studenten en hun verhalen als inspiratiebron te gebruiken. Bij de vierde stap ‘De kunst van het overstijgen’, laat ik weleens letterlijk een student op een stoel staan. Ik probeer een denkproces aan het rollen te krijgen en laat zien dat ze er zelf invloed op hebben. Het gaat niet om feitenkennis.’

Gelijke behandeling

‘De studenten weten waar ik voor sta. Ik ben bijvoorbeeld strikt in de uitleg van gelijkheid en gelijke behandeling. Sowieso zijn we ongelijk, maar we zijn wel gelijkwaardig. Er valt altijd een stilte als ik dat uitleg. Ik merk dat ze zelf relaxter in de les zijn. Het helpt dat ze weten hoe ik erover denk. Een mooie gewaarwording was dat door de inzet van Artikel 1 van de mensenrechten het begrip respect weer echte betekenis kreeg. Het is nu vaak verworden tot een holle frase.’

Aansluiting bij andere vakken en thema’s

Arjan merkt dat alles nu steeds meer op z’n plek begin te vallen. Transculturele Communicatie sluit goed aan bij de invulling die ROC Mondriaan wil geven aan het thema wereldburgerschap en er is uiteraard een koppeling met het vak Burgerschap, vooral de sociaal maatschappelijk dimensie. ‘Gaandeweg kreeg ik ook in de gaten dat het een mooi middel is voor klassenmanagement en dat het bruikbaar is voor gesprekstechnieken, welke houding neem ik aan? Binnen een lessenreeks bij de School voor Toerisme heb ik deze stof vrij eenvoudig kunnen verweven in het keuzedeel Internationaal 1.’

Lesmateriaal en tips voor docenten

Het lesmateriaal dat Arjan ontwikkeld heeft, wil hij graag delen met anderen. Arjan heeft daarnaast nog een paar goede tips voor docenten die dit vak willen geven:

• Zorg dat je beschikt over basiskennis van de mensenrechten.
• Wees je bewust van de diversiteit, breng dit in kaart samen met je klas.
• Gebruik You-tube (bijvoorbeeld de filmpjes van DNA journey), TV documentaires, maar vooral de verhalen van de studenten als inspiratiebron.
• Nodig Amnesty International uit voor een gastles.
• United for Human Rights is een mooie informatiebron en heeft veel bruikbaar materiaal beschikbaar in allerlei talen.

Arjan van Oostenbrugge is docent en coach bij In-Gang, School voor Permanente Ontwikkeling bij ROC Mondriaan. Hij geeft les aan studenten die om diverse redenen aansluiting missen met het onderwijs. De studenten volgen een traject van maximaal 13 weken waarin ze een passende opleiding proberen te vinden en waarin ze zichzelf zo optimaal mogelijk voorbereiden om de gekozen opleiding af te kunnen maken.

Lesmateriaal Transculturele Communicatie

Hieronder vind je het lesmateriaal dat Arjan van Oosterbrugge ontwikkeld heeft: