Samenwerken

Kompas21 / De 10 vaardigheden / Samenwerken

Samenwerken

In de maand mei 2018 stond, naast Communicatie, Samenwerken centraal. Gastschool voor deze vaardigheid was Nova College.

Nova College
Samenwerken

Group Design Room Samenwerken

In mei staat samenwerken centraal en was KOMPAS21 te gast bij Nova College. In een Group Design Room hebben studenten, docenten en mensen uit het werkveld gebrainstormd over wat samenwerken inhoudt. In gesprek met elkaar ontdekten we dat goed kunnen samenwerken niet alleen in je beroep terug komt maar ook daarbuiten.

Vijf aspecten van samenwerken

Na een brainstorm heeft de groep gestemd en zijn de volgende 5 aspecten benoemd:

  1. Verantwoordelijkheid nemen
  2. Overleggen en afstemmen, waaronder afspraken maken (en nakomen)
  3. Anderen respecteren
  4. Zorgen voor vertrouwen en veiligheid
  5. Plannen maken (en uitvoeren)

Ook communiceren en luisteren werden nadrukkelijk en veelvuldig genoemd als essentiële aspecten van samenwerken. De vaardigheid communiceren staat centraal in de volgende GDR-sessie.

Jezelf, de ander en samen

Samenwerken gaat over jezelf. Je veilig kunnen voelen en duidelijk kunnen maken welke hulp je nodig hebt. Samenwerken gaat ook over de ander. Door te communiceren met en te luisteren naar je elkaar, leer je de ander kennen en ontdek je van elkaar wat ieders kwaliteiten zijn.

Iemand zijn kwaliteiten te benutten en iemand vertrouwen helpt bij een goede samenwerking. Samen ben je verantwoordelijk om afspraken na te komen en doelen te bereiken.

Samenwerken over samenwerken

Tijdens de GDR-sessie heeft de groep zelf ook samengewerkt. Juist doordat studenten, docenten en werkveld elkaar aanvulden en met respect voor elkaar hun perspectieven deelden, kwamen ze als groep verder en hebben ze, in de woorden van een van de studenten, van elkaar geleerd. Daardoor konden we gezamenlijk tot een goede opbrengst komen. Samenwerken is dus ook binnen KOMPAS21 enorm belangrijk.

Peiling over Samenwerken

In de online peiling onder ruim 100 mbo-studenten, mbo-docenten, andere onderwijsprofessionals binnen en buiten het mbo en het bedrijfsleven vroegen wij hen hoe zij denken over de vaardigheid Samenwerken.

Gevraagd naar wat volgens hen Samenwerken inhoudt, geven studenten aan dat het gaat om samen aan iets werken, bijvoorbeeld aan een doel, een opdracht, een oplossing. Dit sluit ook aan bij de antwoorden die de andere deelnemers gegeven hebben. Zij vullen die beelden echter aan met andere elementen van samenwerken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan communiceren, aan open staan voor anderen of aan taken of rollen afstemmen.

Studenten, docenten en andere deelnemers hebben in de peiling de vraag gekregen wat zij het meest en het minst kenmerkend vinden voor de vaardigheid Samenwerken. Dit op basis van de in verschillende literatuur genoemde kenmerken:

  • Je eigen kwaliteiten en valkuilen kennen
  • Kwaliteiten van jezelf en van anderen inzetten om een gezamenlijk doel te bereiken
  • Verantwoordelijkheid nemen voor de taken of doelen van de groep
  • Afspraken maken en nakomen
  • Feedback geven en ontvangen
  • Kennis, ideeën of informatie delen
  • Verschillende rollen in een groep vervullen (denk bijvoorbeeld aan de leiding nemen, een verslag maken, of anderen helpen)
  • Met verschillende mensen kunnen werken
  • Voor een goede werksfeer in de groep zorgen

Bijna de helft van alle deelnemers heeft Kwaliteiten van jezelf en van anderen inzetten om een gezamenlijk doel te bereiken gekozen als het belangrijkste aspect van samenwerken. Dit aspect staat dan ook met stip op nummer één voor wat betreft de belangrijkste aspecten van samenwerken.

Ook is gevraagd wat het minst goed bij samenwerken past. En ook dat leidde tot een duidelijk beeld. De twee antwoorden die bij deze vraag het vaakst gekozen werden, waren het vervullen van verschillende rollen in het groep en het met verschillende mensen kunnen werken. Anders gezegd: deze twee aspecten passen volgens de deelnemers het minst goed bij de kern van samenwerken. Over het nemen van verantwoordelijkheid voor de taken of doelen van een groep waren de meningen erg verdeeld. Dit antwoord werd bijna even vaak gekozen als best en als minst goed passend bij samenwerken.

Op basis van keuze voor de meest belangrijke elementen van samenwerken en de vaakst genoemde aanvullingen op het lijstje uit de literatuur, komt uit de peiling een duidelijke top 4 van belangrijke aspecten van samenwerken naar voren:

  • Kwaliteiten van jezelf en van anderen inzetten om een gezamenlijk doel te bereiken
  • Verantwoordelijkheid nemen voor de taken of doelen van de groep
  • Afspraken maken en nakomen
  • Communiceren
Patriek Scholten

Blog over Samenwerken

Column/blog

Student Patriek Scholten over Samenwerken

Mijn naam is Patriek. Ik heb een lange collegecarrière achter de rug en heb al veel meegemaakt wanneer het aankomt op samenwerken.

Lees de blog van Patriek

Vlog van Patriek over samenwerken

Patriek Scholten is één van de studenten van Klas21. Patriek bezoekt de Makathon Smart Sollutions voor water en natuurbeheer in Haarlem en laat zien hoe daar de 21ste-eeuwse vaardigheid Samenwerken wordt ingezet.

Bekijk meer vlogs van Klas21

Literatuur over Samenwerken

Samenwerken wordt wel omschreven als het in interactie met anderen (proberen te) realiseren van doelen, daarbij gebruik makend van de aanvullende kwaliteiten binnen een groep (Christoffels & Baay, 2016). Samenwerken wordt vaak in één adem genoemd met communiceren, een andere vaardigheid die in KOMPAS21 aandacht krijgt. Dat beide vaak in één adem genoemd worden is voor de hand liggend: samenwerken zonder communiceren is immers erg lastig.

Samenwerken als vaardigheid is niet een nieuw fenomeen, maar in deze 21ste eeuw komen er wel andere aspecten bij kijken. Bij voorbeeld als gevolg van de technologisering en globalisering. En in verschillende beroepen en situaties lijkt het belang van samenwerken steeds groter te worden of te zijn geworden. Wat komt er volgens de literatuur in de kern nu allemaal kijken bij samenwerken als vaardigheid?

Wat is samenwerken?

Samenwerken als vaardigheid is een verzamelnaam van verschillende onderliggende gedragingen, (deel)vaardigheden en houdingsaspecten, die betrekking hebben op het kunnen samenwerken met een of meerdere anderen. Bijvoorbeeld op het met elkaar kunnen functioneren in een team, om op die manier een bepaald doel of resultaat te behalen. Het gaat bij samenwerken dan ook om manieren van met elkaar werken en met elkaar het werk verdelen. Daar komt ook kennis bij kijken, bijvoorbeeld weten welke rollen nodig zijn in een team, of wat ieders sterke of minder sterke kanten zijn.

Er bestaan in binnen- en buitenland veel verschillende definities of beschrijvingen van wat samenwerken is. Veel van deze omschrijvingen wijzen erop dat er bij samenwerking sprake is van een bepaalde afhankelijkheid van anderen, bijvoorbeeld om gezamenlijk een doel te behalen, om een oplossing te vinden, of om een taak af te ronden.

Aspecten van samenwerken

Je hebt elkaar dus nodig om een goed resultaat te bereiken. Welke aspecten komen daar dan bij kijken? In de literatuur zien we, naast communiceren, veelal aspecten terugkomen die betrekking hebben op jezelf kennen, anderen kennen, met anderen kunnen omgaan, bijdragen aan onderlinge afstemming en afspraken, zicht hebben op taken, rollen of doelen, en op leren met en van elkaar. Bijvoorbeeld door feedback te geven of te ontvangen en door ideeën met elkaar te delen. Samenvattend zijn dit in de literatuur veel voorkomende aspecten van samenwerken:

  • Je eigen kwaliteiten en valkuilen kennen
  • Kwaliteiten van jezelf en van anderen inzetten om een gezamenlijk doel te bereiken
  • Verantwoordelijkheid nemen voor de taken of doelen van de groep
  • Afspraken maken en nakomen
  • Feedback geven en ontvangen
  • Kennis, ideeën of informatie delen
  • Verschillende rollen in een groep vervullen (denk bijvoorbeeld aan de leiding nemen, een verslag maken, of anderen helpen)
  • Met verschillende mensen kunnen werken
  • Voor een goede werksfeer in de groep zorgen